[tintuc] Đại cương:

• Viêm thượng nhĩ là một thể lâm sàng của VTG.
• Là hiện tượng viêm khu trú ở phần trên hòm tai nơi chứa đựng các xương con , các dây chằng và các cơ.
• Bệnh có tính chất bán cấp, triệu chứng chảy mủ tai không thật rõ rệt, các biểu hiện toàn thân nghèo nàn nên khó chẩn đoán.
• Bệnh thường tiến triển thành mạn tính do sự thiêu chú ý của bệnh nhân và sự thiếu sót của thầy thuốc.

VIÊM THƯỢNG NHĨ: chẩn đoán và xử trí.

Nhắc lại giải phẫu, GPB:
1. Giải phẫu:

• Thượng nhĩ là tầng trên của hòm nhĩ, phân cách với tầng dưới bởi eo rất hẹp, gọi là eo thượng nhĩ – nhĩ.
• Giới hạn:
• Trên: là vách xương mỏng qua đó lien quan với màng não và thùy thái dương đại não.
• Trong trường hợp khớp trai đá đi qua đây bị hở thì niêm mạc thượng nhĩ lien quan trực tiếp với màng não.
• Dưới: là eo thượng nhĩ – nhĩ.
• Trước lien quan với cơ búa.
• Sau: mở vào sào đạo, thông thương nhĩ với sào bào.
• Ngoài: phần trên là tường thượng nhĩ, phần dưới là màng trùng.
• Trong: lien quan đến ống bán khuyên, ống Fallot và đoạn 2 dây VII.

• Thượng nhĩ được chia thành nhiều ô nhỏ:
• Mạc treo búa đe chia thượng nhĩ thành 2 nửa:
• Nửa trong: là túi thượng nhĩ trong.
• Nửa ngoài: là túi thượng nhĩ ngoài.
• Dây chằng cổ xương búa chia thượng nhĩ ngoài thành 2 nửa:
• Nửa trên: là túi Kretschmann.
• Nửa dưới là túi Prussak.

1. GPB:

• Niêm mạc mưng mủ, phù nề có nụ sui, polyp.
• Xương: viêm xương, tiêu hủy xương con.

Chẩn đoán: dựa vào các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng.

1. Viêm thượng nhĩ được chia thành:

• Viêm thượng nhĩ ngoài:
• Viêm túi Prussak.
• Viêm túi Kretschmann.
• Viêm thượng nhĩ toàn bộ.
• Viêm thượng nhĩ – nhĩ.
• Viêm thượng nhĩ sào đạo.
• Viêm thượng nhĩ trong: được chia làm viêm thượng nhĩ sào bào và viêm tiền thượng

nhĩ.

2. Chẩn đoán từng thể:

• Viêm thượng nhĩ ngoài:
• Viêm túi Prussak( hay gặp).
• Triệu chứng toàn thân và cơ năng không rõ rang.
• Không sốt.
• Không đau tai.
• Bệnh nhân thấy đau nửa đầu bên bệnh. Nghe kém ít hoặc không. Mủ tai chảy ít,
• thối.
• Thực thể:
• Mủ tai chảy ít, thối.
• Màng căng bình thường, màng trùng đỏ, có thể căng phồng.
• Lỗ thủng nhỏ nằm ở màng trùng ngay trên mấu ngắng xương búa.
• Lỗ thủng có thể bị che lấp bởi vẩy, tổ chức sùi, mủ, polyp…
• Thính lực có thể giảm vừa phải.

• Viêm túi Kretschmann
• Toàn thân không có biểu hiện rõ
• Cơ năng:
• Nghe kém nhiều hơn( điếc dẫn truyền nặng) do đầu xương búa bị tiêu hủy
• nhiều làm gián đoạn chuỗi xương con.
• Chảy mủ tai ít.
• Lỗ thủng:

1. Cao, phần xương tường thượng nhĩ.
2. Bị che lấp bởi sùi vẩy.
3. Dùng que trâm thăm dò lỗ thủng có càm giác chạm xương.

• Viêm thượng nhĩ toàn bộ:
• Thính lực giảm nhiều do gãy đứt cổ xương búa do tiêu xương làm gián đoạn chuỗi xương con.
• Mủ chảy nhiều:
• Có thể khô.
• Nếu nhiễm trùng mủ ướt thối.
• Lổn nhổn chất bã đậu.
• Thực thể:
• Lỗ thủng chiếm gần hết toàn bộ màng trùng đôi khi ngoạm cả vào tường thượng nhĩ.
• Viêm thượng nhĩ – nhĩ:
• Lỗ thủng ở màng trùng và lỗ thủng rộng bờ nham nhở ở màng căng.
• Nghe kém rõ.
• Viêm thượng nhĩ sào đạo:
• Lỗ thủng ở màng trùng và lỗ thủng ở góc sau trên ngoạm vào xương.
• Viêm thượng nhĩ trong:
• Triệu chứng:
• Thính luck giảm nhiều.
• Có thể có chóng mặt do tổn thương ống bán khuyên ngoài.
• Mủ lan theo ngành xuống xương đ era ngoài, xương đe bị tiêu, đứt ngành xuống xương đe gây gián đoạn chuỗi xương con.
• Lỗ thủng ở góc sau trên dưới dây chằng nhĩ búa sau, có thể ngoạm vào khung nhĩ.
• Thể lâm sàng:
• Viêm thượng nhĩ sào bào.
• Lỗ thủng ở góc sau trên ngoạm vào xương
• Bờ lỗ thủng sùi, có thể có Polyp.
• Viêm tiền thượng nhĩ.
• Lỗ thủng nằm ngau dưới dây chằng nhĩ búa trước.

• 1. Cận lâm sàng:
• CT; tiêu hủy chuỗi xương con, hình ảnh ăn mòn tường thượng nhĩ, dò ống bán khuyên ngoài, mất cựa sau trên nhĩ.
• Xét nghiệm xác định cholesteatoma.
• Soi dưới kính hiểm vi thấy hình ảnh màng mái.
• Phản ứng với Andehyt acetic: chuyển màu xanh.
• Thính lực đồ: điếc dẫn truyền
• Tiến triển và biến chứng:

1. Tiến triển:

• Không bao giờ tự khỏi.
• Tiến triển nhanh đặc biệt là choles…

1.  Biến chứng:

• TK: liệt VII, viêm mê nhĩ.
• BC nội sọ: viêm tĩnh mạch bên, viêm màng não, apxe não.
• Cốt tủy viêm xương thái dương, xương đá.
• Điều trị:
• Điều trị ngoại khoa là chính.

1. Ngoại khoa:

• Bệnh tích khu trú ở thượng nhĩ: phẫu thuật mở thượng nhĩ đơn thuần.
• Bệnh tích lan vào sào bào – thượng nhĩ: phẫu thuật mở sào bào thượng nhĩ.
• Khoét chum tiệt căn nếu bệnh tích lan cả vào hòm nhĩ.
• Hay làm phẫu thuật mở sào bào thượng nhĩ kiêm tra thượng nhĩ, ngách hạ nhĩ.

2. Nội khoa:

• Dung bơm Canuyn Hartman bơm rửa hết bệnh tích rồi bơm thuốc, nhưng cách này ít hiệu quả.

[/tintuc]